Oosterschelde bij ColijnsplaatVoorstraatColijnsplaat, door Zeeuwen in het spraakgebruik vrijwel altijd aangeduid als ‘Colijn”, is een heel leefbaar dorp. Door de ligging aan de Oosterschelde en de aanwezigheid van een jachthaven en campings is het dorp een toeristische trekpleister. En aan het toerisme is het mede te danken dat de inwoners in hun eigen woonomgeving terecht kunnen voor de dagelijks boodschappen en restaurantbezoek.
Colijnsplaat is een mooi dorp. Dat komt vooral door de Voorstraat, waaraan monumentale woningen staan. Aan de door kerk aan het ene en het voormalige rechthuis aan het andere einde begrensde straat liggen diverse horecagelegenheden met terras. Bovendien kom je in het dorp drie memorabele gedenktekens tegen. Die herinneren respectievelijk aan de wonderbaarlijke redding van Colijnsplaat tijdens de Ramp van 1953, een beroemde waterbouwkundige en een oorlogsheld.

Watersnood

Monument Houen Jongens Om met de gebeurtenissen van 1 februari 1953 te beginnen, de manier waarop het dorp toen werd gespaard tijdens de Rampnacht was bijzonder. Tientallen mannen uit ‘Colijn’ steunden toen met hun eigen gewicht de vloedplanken in de coupure bij de haven en een belendende wankelende steunbeer. Bij nadering van elke nieuwe zware golf werd er ‘houen jongens’ geroepen en stutten de mannen de planken en de steunbeer. Zonder die inzet was het dorp verloren geweest. Overigens werden

De Oude Molen

deze helden in de loop van de nacht geholpen toen het beurtschip ‘Lead’ lossloeg, recht voor de coupure terecht kwam en zodoende als golfbreker ging fungeren! Het gevaar was definitief geweken toen elders dijken doorbraken en de druk van het water afnam.

Deze gebeurtenissen zijn beroemd geworden door het boek ‘Houen Jongens’ van K. Norel (Harlingen 1899- Baarn 1971). Deze auteur was met name in protestants christelijke kringen geliefd, niet in het minst vanwege zijn jongensboeken. In 1993 is aan de Havenstraat het door de Vlissingse kunstenaar Jan Haas gemaakte watersnoodmonument geplaatst dat herinnert aan de redding van ‘Colijn’.

Beroemd in Japan

Colijnsplaat trekt ook bezoekers uit Japan. Dat komt door toedoen van de op 5 december 1842 in het dorp geboren Johannis de Rijke. Deze waterbouwkundige liet in Japan grote haven- en kanaalwerken uitvoeren. De Rijke wordt geëerd met een standbeeld aan de noordelijke havenpier en een borstbeeld op de hoek van de Havelaarstraat en de Oost Kerkstraat.

Oorlogsheld

Oorlogsmonumenten aan de kerkmuurGedenktekens aan de kerk herinneren aan de gebeurtenissen die zich voordoen op 25 november 1944. Het dorp is dan al bevrijd, maar vanaf het bezet Schouwen-Duiveland zijn nog aanvallen op Noord-Beveland te vrezen. In de nacht naar genoemde datum landen er inderdaad 30 zwaar bewapende Duitsers even buiten het dorp. Twee getuigen waarschuwen de eenheden van de Prinses Irene Brigade die het dorp bewaken. De Nederlandse militairen stuiten op de invallers, die zich spoedig moeten overgeven. Bij de actie komt eerste luitenant Ian Jacob Havelaar om door een toevalstreffer. Hij is commandant van één van de twee eenheden van de Prinses Irene Brigade, die dan in Colijnsplaat zijn gestationeerd. Later blijkt dat de militairen het dorp voor een ramp hebben behoed. Lees hier het verhaal van de Prinses Irene Brigade. Havelaar is in 2017 herbegraven in Colijnsplaat.

Verdronken
dorpen

Een qua uitvoering wat vervreemdend beeld geeft het Monument voor de Verdronken Dorpen in Zeeland, op de Oosterschelddijk tussen Colijnsplaat en de Zeelandbrug. Het is de bedoeling dat het herinneringen oproept aan de 117 dorpen die in Zeeland ten onder gingen aan watervloe-
den.
Op tijdstippen die qua cijfers synchroon lopen met de jaartallen waarin dorpen verdwenen zijn geluids-
composities te horen. De vorm van het monument verwijst naar torens van dorpskerken.

© Google MapsTweede dorp

Het huidige dorp Colijnsplaat dateert van na 1530. In dat jaar werd het eerste namelijk verzwolgen tijdens de Allerheiligenvloed. Colijnsplaat is, zoals in de 16e eeuw gebruikelijk, volledig planmatig aangelegd met een hoofdstraat (Voorstraat) als uitgangspunt. Daaromheen werden dan de andere straten aangelegd.© Google Maps

Bezienswaardigheden

Voorstraat 61 met glinten (perceelafscheiding)Aan de schilderachtige Voorstraat staan 16 woningen die prijken op de Rijksmonumentenlijst. Op die lijst staat ook het Veerhuis aan de haven. Dat is in 1768 gebouwd en diende als rechthuis. Vanaf het eind van de 18e eeuw tot 1941 was het in gebruik als gemeentehuis. Tegenwoordig heeft het een horecabestemming.

Op het plein bij de haven staat een in 2004 gebouwde replica van een Romeinse tempel. Dat is er neergezet omdat bij Colijnsplaat in 1970 een groot aantal Nehalennia-stenen is opgevist. De godin Nehalennia werd vanaf in de eerste eeuwen Voormalig rechthuisna Christus door de bevolking van Zeeland vereerd als beschermer van de visserij en de zeevaart. Een markant punt aan de haven is ook de visafslag. Deze werd vroeger geëxploiteerd door de gemeente, maar werd in 1999 verzelfstandigd. Een jaar later volgde de fusie met de afslagen in Stellendam en Scheveningen tot United Fish Auctions. Behalve vis worden hier ook kreeften en garnalen verhandeld. In het voorjaar is de jaarlijkse veiling van de eerste kreeft een ware happening. De opbrengst is bestemd voor het goede doel. Klik hier voor meer informatie.

Als een vliegtuigvleugelColijnsplaat is twee stellingmolens rijk. Aan de Havelaarstraat, ten oosten van de bebouwde kom, staat De Oude Molen, die in 1727 werd gebouwd. De naam is gekozen ter onderscheiding van de andere molen in Colijnsplaat. De binnenroede van dit windgemaal draagt twee wieken van een soort dat je niet veel ziet. Het gaat om Bilau-wieken. Die zijn in 1935 bedacht door de Goese molenmaker Van Riet. Ze lijken een beetje op vliegtuigvleugels. Het gaat om een zogenoemd verbeterd wieksysteem. De wieken zijn zelfzwichtend. Dat wil zeggen dat ze zich automatisch sluiten en openen bij verschillende windsnelheden. Het voordeel is dat de snelheid waarmee de wieken ronddraaien gelijk blijft, wat goed is voor de kwaliteit van het meel.

Nieuwe Molen

De tweede molen, Nooitgedacht of Nieuwe Molen genaamd, staat aan de Colijnsplaatseweg. Deze is gebouwd in 1864 als vervanger van een kleinere molen van het type achtkante grondzeiler.

De Dorpskerk aan de Havelaarstraat 30 werd in 1769 gebouwd na afbraak van de kerk uit 1607, die te klein was geworden. De preekstoel met klankbord, de doopbekkenhouder en de lezenaar (beide van koper) dateren van omstreeks 1650 en zijn afkomstig uit de oude kerk. Het bedehuis wordt gebruikt door de Protestantse gemeente, die ontstond toen de plaatselijke Hervormde en Gereformeerde kerk fuseerden.

Natuur

Inlaag De OesterputHet dorp ligt aan de noordkust van Noord-Beveland, die rijk is aan inlagen. Dat zijn stukken land tussen oorspronkelijk zeedijken en dijken die daarachter werden aangelegd als extra bescherming. De grond werd uit de tussenliggende percelen gehaald. Zo’n stuk grond wordt ook wel karrenveld genoemd. Door het ontgraven zijn de inlagen laaggelegen en rijk aan (kwel)water, De inlagen vormen samen een omvangrijk natuurgebied, dat rijk is aan vogels en wilde planten. De meeste inlagen liggen op het grondgebied van de voormalige gemeente Wissenkerke. Bij Colijnsplaat ligt inlaag De Oesterput, die ook nog als haventje is gebruikt. Oosterschelde ter hoogte van Orisant, een eiland dat in 1639 verdween in de golven.

Solexmuseum

Aan Voorstraat 6 is het Solexmuseum gevestigd. Dat is op zaterdag open van 10.00-16.00 uur. Je kunt desgewenst zo’n nostalgisch pruttelbrommertje huren. Jaarlijks wordt een solexrace gehouden. Klik hier voor meer informatie.

Vakantiebungalowcomplex Ganuenta bij Colijnsplaat

Recreatie

Colijnsplaat herbergt enkele kampeerterreinen (waar je ook terecht kunt voor het huren van vakantiebungalows), minicampings en Bed and Breakfast-adressen. Klik hier voor mogelijkheden.

Door het toerisme kun je in Colijnsplaat op veel meer plekken voor je natje en je droogje terecht dan in andere dorpen van vergelijkbare omvang. Klik hier voor eet- en drinkgelegenheden. Eetcafé De Patrijs

Leugenkot (praathuis)

Bestuur en inwoners

De gemeente Colijnsplaat werd in 1941 met Kats en Kortgene samengevoegd tot de nieuwe gemeente Kortgene. Deze fuseerde in 1995 met Wissenkerke tot de gemeente Noord-Beveland. Colijnsplaat telde 1432 inwoners in 1815, 2065 in 1877 en 1882 in 1899. In 1980 stond de teller op 1555 ingezetenen en in 2008 op 1563. Klik hier voor boeken over Colijnsplaat. Voorstraat 65 Voorstraat 67 Voorstraat 53 en 55 Travalje Voorstraat ColijnsplaatHoek Voorstraat/Kruisstraat ColijnsplaatVoorstraat 2 en 4 iDorpskerk ColijnsplaatIngang Dorpskerk ColijnsplaatKroonluchter kerk ColijnsplaatInterieur kerk ColijnsplaatKerkorgel ColijnsplaatVoormalige dokterswoning aan de Havelaarstraat 28Voormalige bejaardentehuis Rustoord aan de Havelaarstraat Beatrixstraat Oosthavenstraat Oostkerkstraat ColijnsplaatDorpshuis De Brug Havenstraat Pakhuis uit 1897 aan de HavenstraatMuraltmuurtjes op de dijk aan de Havenstraat. In 1953 bleek dat deze niet voldeden als extra waterkering.Visafslag Colijnsplaat Najaarsstemming kreek De Valle in ColijnsplaatUitwateringssluis De Valle uit 1757, Boven Muraltmuurtjes, in de 20e eeuw in Zeeland gebruikt om de dijken te verhogen. In 1953 bleek dat ze niet voldeden.Gedenksteen uitwateringssluisMonumentale hoeve Veldzicht aan de ColijnsplaatsewegOok Colijnsplaat, zomers open akkerland, gezien vanaf de ScheldedijkColijnsplaat, parel aan de Oosterschelde...